De wereld om ons heen
Door diverse ontwikkelingen neemt het drinkwatergebruik in Nederland toe. Tegelijkertijd wordt het steeds moeilijker om voldoende goed drinkwater te blijven winnen, omdat het in de fysieke leefomgeving en de ondergrond steeds drukker wordt.
Stijgende drinkwatervraag
Door de economische groei, bevolkingsgroei en klimaatverandering stijgt de vraag naar drinkwater sinds enige jaren. Zo leverde Vitens in 2014 nog 346 miljoen m3 drinkwater, in 2019 steeg dit naar 372 miljoen m3. Een stijging van zo’n 7,5 procent. Als deze trend doorzet, gaan we in 2040 in het verwachte scenario met de meeste groei (‘Global Economy’) zelfs 30 procent meer drinkwater gebruiken in ons land.
Economische groei en bevolkingsgroei
De economie bleef in 2019 aantrekken. Door deze economische groei en daarmee samengaande consumptie, stijgt de vraag naar drinkwater bij particuliere en zakelijke klanten.
Ook de Nederlandse bevolking blijft groeien. In 2035 zijn er naar verwachting 18,3 miljoen inwoners, zo voorziet het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat zijn er 1 miljoen meer dan nu. Hierbij zijn er grote regionale verschillen, ook binnen het verzorgingsgebied van Vitens. In grote steden, zoals Utrecht, Almere en Nijmegen, is de groei sterker. Aan de randen van Nederland krimpt de bevolking juist. Wel groeit in bijna elke regio het aantal huishoudens de komende decennia, omdat steeds meer mensen alleen wonen.
Langdurige warmte en extreme hitte
Na de extreem droge zomer van 2018, kende ook de zomer van 2019 langdurig warme periodes en extreme hitte. Door de klimaatverandering zal extreem weer vaker voorkomen, en zullen de zomers gemiddeld warmer en mogelijk ook droger worden. En als de temperatuur stijgt, stijgt het waterverbruik. Mensen sproeien dan vaker hun tuin, vullen zwembadjes en nemen een extra douche om af te koelen.
Het drinkwaterverbruik neemt toe, wat doet Vitens?
“Met campagnes zetten we in op bewustwording: duurzaam omgaan met water moet de norm worden. Thuis, op het werk, op school, op de club”, zegt Doeke Schippers, manager winning en zuivering bij Vitens. Lees meer over hoe Vitens inspeelt op de toename van het drinkwaterverbruik.
Om deze pieken in watervraag op te vangen en problemen te voorkomen, kunnen we waar nodig de druk in het leidingnet iets verlagen. Ook roepen we klanten op minder water te gebruiken en leggen we tijdelijk ons onderhoudswerk stil. Voor een structurele oplossing is het nodig te investeren in onze infrastructuur voor winning en distributie en te zorgen voor een meer klimaatbestendig watersysteem. Dit laatste is iets waar we samen met onder andere provincies en waterschappen aan zullen blijven werken. Daarnaast gaan we steeds vaker het gesprek aan om onze winvergunningen te flexibiliseren, zodat we in tijden van extreem hoge watervraag meer ruimte krijgen om goed en genoeg drinkwater te kunnen produceren.
Drukte in de ondergrond
Energietransitie
Tegelijkertijd is het druk in de fysieke leefomgeving en in de ondergrond. Naast waterleidingen komen er in de bodem steeds meer leidingen voor elektriciteit, aardwarmte (geothermie), warmte-koudeopslag en warmtenetten. Dit is het gevolg van de versnelde zoektocht naar volledig duurzame energiebronnen. Drinkwaterwinning en geothermie kunnen niet plaatsvinden in hetzelfde gebied. Geothermie brengt onaanvaardbare risico’s met zich mee voor grondwaterbronnen. Daarom gelden er nationale restricties. Wel zien we dat er veel druk is om ruimte te vinden voor de energietransitie.
Geothermie en wko’s: duurzaam, maar niet zonder risico’s
“Vitens is niet tegen de energieontwikkelingen. We willen alleen wel aan de voorkant meepraten”, zegt Peter Salverda, Strategisch Omgevingsmanager bij Vitens. “Alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat de productie van drinkwater en bodemenergie op een duurzame manier naast elkaar kunnen bestaan.” Lees meer over de risico’s van geothermie en wko’s voor drinkwater.
Bodemverontreiniging
Ook de landbouw legt beslag op de bodem. Met name nitraat is een direct gevaar voor onze grondwaterbronnen. Ondanks vele inspanningen van de overheid, natuurorganisaties en de boeren, is er nog steeds sprake van een te hoge emissie in de agrarische sector. Dit vormt een gevaar voor onze continuïteit. Het is belangrijk dat we samen met de boeren kijken hoe we dit kunnen oppakken.
Digitalisering en dreiging
De samenleving digitaliseert in rap tempo. Ontwikkelingen in intelligente zelflerende automatisering, dataverwerking, snelle data-analyse en internet bieden ons de mogelijkheid om het waterbedrijf van de toekomst in te richten. We passen deze ontwikkelingen toe waar het gaat om klantbediening, assetmanagement en in ons laboratorium.
Onze afhankelijkheid van digitale systemen maakt ons tegelijkertijd kwetsbaarder voor de toenemende maatschappelijke dreiging van cybercrime en hackers. De drinkwatervoorziening van Vitens hoort tot de top-vitale infrastructuur van Nederland, en de uitval heeft grote gevolgen voor de nationale veiligheid. Daarom werkt Vitens zowel zelf, in sectorverband (via Vewin) als sectoroverstijgend (via NGinfra) aan weerbaarheid tegen cybercrime en terrorisme. Daardoor zijn we voorbereid op allerlei soorten gevaren en dreigingen.