Drukte in de ondergrond
Als gevolg van een toename van het gebruik van de ondergrond (bijvoorbeeld voor energie/warmte, opslag) bestaat de kans dat de grondwaterkwaliteit verslechtert en bronnen niet meer beschikbaar zijn voor waterwinning (nu en in de toekomst), met als gevolg dat de waterlevering door Vitens, in kwaliteit en kwantiteit, in gevaar komt.
Risicobeheersing
Vitens heeft de verantwoordelijkheid voor een voldoende en duurzame uitvoering van de drinkwatervoorziening. Hierin werken we adaptief aan het borgen van voldoende bronnen/capaciteit/kwaliteit. Dagelijks, door het meten en bewaken van de waterkwaliteit en met de ontwikkeling van de streefstructuur, voor oplossingsrichtingen voor de langere termijn.
Voor de beheersing van het risico is het met name van belang dat de overheden primair de drinkwaterbelangen borgen in hun beleid en wet- en regelgeving. In Vewin-verband via lobbyactiviteiten maakt Vitens zich daarom onder andere hard voor het aanscherpen van de wetgeving voor bronbescherming.
Beleid omtrent borging van drinkwaterbelangen is opgenomen in de Beleidsnota Drinkwater en het Drinkwaterbesluit/Drinkwaterregeling. Dit geldt als basis voor gezamenlijke uitwerking (provincies, waterschappen, gemeenten, drinkwaterbedrijven, het Rijk) met een Implementatie- en Uitvoeringsagenda voor regionale oplossingen.
Met het monitoren van de waterkwaliteit van bron tot tap zorgt Vitens dat er snel gehandeld kan worden bij een mogelijke verontreiniging. Hierbij ontwikkelen we richting slimme watersystemen om integraal inzicht te krijgen in de kwaliteit en kwantiteit. Vanuit constatering van een verontreiniging kan er direct operationeel worden ingegrepen. Daarnaast zet Vitens ook in op het ontwikkelen van oplossingen voor de toekomst, bijvoorbeeld met flexibele winningen.
Om onze infrastructuur beter te beschermen tegen de risico’s van Bodemenergie-systemen (BES), opslag en geothermie agendeerden we het belang van goede registratie en van vergunningen, toezicht en handhaving (VTH) bij de provincies. De Adaptieve Strategie met betrekking tot de diepe ondergrond is vastgesteld en wordt uitgedragen door Vitens.
Om uniform grondwaterbeschermingsbeleid van provincies op activiteiten in de ondergrond te stimuleren, hebben we gestuurd op een éénduidige en consistente lijn hierin (via het Rijk en via ons (strategisch) overleg met de provincies).
Vitens volgt daarnaast de ontwikkelingen actief en hanteert een adaptieve werkwijze. Hiertoe zijn interne (proces)afspraken ingeregeld en vindt periodieke monitoring van nieuwe initiatieven plaats door een zogenoemde themagroep (Diepe Ondergrond). Ook nemen we actief deel aan de externe werkgroep ‘Kwetsbare gebieden’. Dat is een overleg tussen provincies, de geothermiesector, EBN en de Vewin/drinkwaterbedrijven gericht op het definiëren van kwetsbare gebieden en bescherming van de grondwaterkwaliteit.
Risico-ontwikkeling
Het risicoprofiel is toegenomen. Ondanks de urgentie en positieve ontwikkelingen blijft het risico voor de bronnen onverminderd hoog. We hebben onze aanpak op dit gebied herzien, omdat we in de praktijk regelmatig te maken hebben met situaties waarin drinkwater en bodemenergie/geothermie elkaar beïnvloeden of dreigen te beïnvloeden.
We blijven daarom ‘aan de voorkant’ van planprocessen het belang van functiescheiding benadrukken bij provincies en gemeenten. We zijn ook actief betrokken bij diverse initiatieven waarin de drinkwater- en energiesector, samen met provincies en onderzoeksinstellingen, de ontwikkelingen monitoren en onderzoeken hoe om te gaan met risico’s. Zo wordt het drinkwaterbelang uiteindelijk beter beschermd en kunnen instanties in de toekomst gaan handhaven, maar het maakt de directe kans op het risico nu nog niet kleiner.